Ο ροκάς έβαλε γραβάτα
Τη Δευτέρα ντύνεται ροκάς. Την Τρίτη θυμίζει φρικιό. Τετάρτη πρωί λιάζεται στο Κολωνάκι. Πέμπτη βράδυ τα πίνει σε ένα κουτούκι και την Παρασκευή χορεύει σε μεγάλο κλαμπ. Το Σάββατο πηγαίνει Βίσση και την Κυριακή θέατρο. Δεν είναι διχασμένη προσωπικότητα, είναι ο μέσος 15χρονος, που κάνει όλα αυτά μαζί κι άλλα τόσα ετερόκλητα.
Μην τους βλέπεις έτσι, το βράδυ θα πάνε στ' ...Αστέρια
Στην πραγματική ζωή, ελλείψει χρημάτων, αυτό το φύρδην μίγδην τάσεων κι επιλογών δεν αντικατοπρίζεται τόσο στις εξόδους και τη διασκέδασή του, όσο στο καθημερινό του ντύσιμο. Το μπλουτζίν παραχωρεί άνετα τη θέση του στο σινιέ παντελόνι και το παλαιστινιακό φουλάρι στο DKNY.
Ηταν αρχές της νύχτας των '90ς, όταν η πρώτη παρέα φρικιών βρέθηκε να τα πίνει σε γνωστό νυχτομάγαζο. Τα τυπάκια με τα παντελόνια σωλήνας, τις μπότες και τις μπλούζες με φωτογραφίες μέταλ συγκροτημάτων, λίκνιζαν τα κορμιά τους στους ήχους του «ρίξε στο κορμί μου σπίρτο να πυρποληθώ» (παλαιό σουξέ της Κατερίνας Κούκα). Οι σκυλάδες θαμώνες κοιτούσαν περίεργα τους «ξένους». Το γεγονός τότε ήταν σπάνιο φαινόμενο. Δέκα χρόνια μετά, φαίνεται πως κανένας δεν έχει τη δύναμη να εκπλήσσει κανέναν. Τα ρούχα έχασαν τη συμβολική τους δύναμη, δεν υπαινίσσονται και δεν αποδεικνύουν τίποτα πια για την ταυτότητα του φέροντος.
Αυτό που εμείς θα αποκαλούσαμε σύγχυση, οι πιτσιρικάδες το ονομάζουν free style. Ο τρόπος που ντύνονται, λένε, δεν είναι τυχαίος, είναι στιλ. Ελεύθερο όμως να παίξει με τάσεις, να υιοθετήσει και να απορρίψει κώδικες κατά το δοκούν, να αναμίξει στοιχεία πολιτισμού. Τα μωρά της υπερβολής των '80ς και των αναβιώσεων των '90ς μπαίνουν στο νέο αιώνα πιο ελεύθερα παρά ποτέ. Διεκδικούν για τον εαυτό τους το δικαίωμα «να μη χωρούν πουθενά». Αυτό που για τους έφηβους της δεκαετίας του '90 ήταν κραυγή απόγνωσης, για τους σημερινούς είναι κραυγή ελευθερίας. Αν οι προηγούμενοι αναζητούσαν απεγνωσμένα έναν μεγαλειώδη σκοπό, τα σημερινά παιδιά δεν έχουν κανέναν και δεν νιώθουν άβολα μ' αυτό. Δεν έχουν να απαντήσουν σε κανένα μείζον ερώτημα: σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα; Ετσι κι αλλιώς, ζουν τη βαρβαρότητα. Επανάσταση ή συμβιβασμός; Οι συμβιβασμοί έχουν ήδη γίνει. Ροκάς ή σκυλάς; Τα όρια είναι πια δυσδιάκριτα. Κατά συνέπεια, ούτε το ντύσιμό τους έχει να πει κάτι παραπάνω από αυτό που δείχνει. Δεν είναι επαναστάτες για να έχουν πρόβλημα με τα ρούχα που φτιάχνονται από παιδικά χέρια (άσε που μπορεί και να μην το ξέρουν καν). Δεν νιώθουν ούτε συμβιβασμένοι για να περιορίζονται στο comme il faut ντύσιμο των βορείων προαστίων. Είναι απλώς ο εαυτός τους, που από μέρα σε μέρα νιώθει διαφορετικά κι αυτό το εκφράζει κι όταν ντύνεται.
Είναι απενοχοποιημένοι, σκέφτομαι, όταν βλέπω το «μπλουζάκι Τσε» κάτω από το Chevignon πουκάμισο. Ολα πάνε με όλα, ανεξαρτήτως χρόνου, χώρου, κατάστασης. Αυτό άλλωστε δεν προσπαθούσε να πει και ο Βέλτσος με το μεταμοντερνισμό του; (Στην Ελλάδα ο μεταμοντερνισμός έφτασε ως «βελτσικό» κίνημα· δεν βρέθηκε άλλος να το υπερασπιστεί, δεν έπεισε κανέναν άλλο; Αυτό είναι άσχετο).
Φυσάει ελευθερία ή είναι αδυναμία των πιτσιρικάδων να αυτοπροσδιοριστούν; Οι ίδιοι υποστηρίζουν ότι συνθέτουν μια νέα ταυτότητα. Περισσότερο εξατομικευμένη παρά ποτέ και, γι' αυτό το λόγο, περισσότερο ελεύθερη. Το να προσπαθείς να αναγνωρίσεις έναν άνθρωπο από τα ρούχα του, να τον κλείσεις σε ιδεολογικά, ταξικά ή πολιτιστικά κουτάκια, είναι σχεδόν αδύνατο.
Εμείς το αντιλαμβανόμαστε ως αχταρμά, εκείνοι ως ελευθερία επιλογής. Ανυποψίαστοι κι ωραίοι, οι θιασώτες του free style, γεννημένοι εκ των πραγμάτων σε χρόνια κατάρρευσης, πιστεύουν ότι προχωρούν πράγματι σε μια νέα σύνθεση. Μόνο που στο μίξερ τους έχουν βάλει παλιά υλικά. Και στο ντύσιμό τους επίσης. Μια μεζούρα επανάσταση, ολίγη από πολυτέλεια, δυο δόσεις αντισυμβατικότητα, μια γεμάτη κουταλιά μικροαστισμό. Για να μην είμαστε άδικοι, όμως, όλοι ζούμε την ίδια εποχή αχταρμά. Το σύνθημα δεν δόθηκε όταν ο Νότης τραγούδησε Σαββόπουλο, αλλά όταν ο Σαββόπουλος έδωσε την άδειά του. Το όλοι με όλους, όλα με όλα, έχει γίνει στιλ. Ξεκίνησε από τα κλαμπ - μίξερ και επεκτάθηκε στα ραδιόφωνα, τους εκδοτικούς οίκους, τις εφημερίδες. Μέχρι και παντιέρα κόμματος έγινε, μόνο που η Νέα Δημοκρατία υποστηρίζει πιο κομψά ότι «δεν υπάρχουν διαχωριστικές γραμμές», ακολουθώντας από άλλο μονοπάτι τον, κατά Μπλερ και συν αυτώ, περίφημο Τρίτο Δρόμο. Τουλάχιστον οι πιτσιρικάδες δεν κρύβονται. Τα κάνουν όλα σούπα και το γλεντάνε.
ΝΤΙΝΑ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΥ
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 11/01/2001