metalla [gmena]
Apo ena dhmosievma ths greenpeace
Όλα τα κείμενα που ακολουθούν είναι από την εφημερίδα Καθημερινή της Κυριακής – διάφορα φύλλα
Μεταλλαγμένα: ξέρουμε ελάχιστα
Τα πειράματα αποδεικνύουν ότι δεν υπάρχουν στοιχεία για την ασφάλεια των γενετικά τροποποιημένων
Της Μανίνας Ντάνου
«Πώς μπορεί το κοινό να κάνει σωστές επιλογές για τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα όταν υπάρχουν τόσο λίγες επιστημονικές πληροφορίες για την ασφάλειά τους;» Αυτό είναι το ερώτημα με το οποίο ξεκινάει ένα από τα σημαντικότερα επιστημονικά άρθρα, που για πρώτη φορά συγκεντρώνει όλα τα πειράματα που έχουν γίνει μέχρι τώρα για την ασφάλεια των γενετικά τροποποιημένων προϊόντων. Ταυτόχρονα αποδεικνύει ότι όλες οι μέθοδοι ελέγχου που έχουν χρησιμοποιηθεί μέχρι τώρα -βάσει των οποίων έχει επιτραπεί η διάθεση τέτοιων προϊόντων στην αγορά- είναι ανεπαρκείς και συνεπώς τα αποτελέσματά τους τουλάχιστον αμφίβολα.
Ο συγγραφέας του είναι ο Αρπαντ Πουζτάι, ο επιστήμονας που συντάραξε τον κόσμο και εξαγρίωσε την πανίσχυρη βιομηχανία γενετικά τροποποιημένων, όταν τον Αύγουστο του 1998 τόλμησε να αποκαλύψει τα αποτελέσματα πειραμάτων του που αποδείκνυαν τις επικίνδυνες επιπτώσεις της γενετικά τροποποιημένης πατάτας στην υγεία. Αν για κάθε προϊόν-αποτέλεσμα γενετικής τροποποίησης γίνονταν ανάλογα πειράματα πριν κυκλοφορήσει στην αγορά, πιθανότατα πολλά από αυτά να αποδεικνύονταν εξίσου επικίνδυνα. Αυτό υποστηρίζει και ο επίκουρος καθηγητής Φυσιολογίας Ζωικών Οργανισμών στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, κ. Δημήτρης Kουρέτας, που μιλώντας στην «K», τόνισε ότι κάθε νέος γενετικά τροποποιημένος οργανισμός θα πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν ένα νέο φάρμακο εφόσον περιέχει συστατικά που δεν γνωρίζουμε.
Σύμφωνα και με τους δύο επιστήμονες, αυτή τη στιγμή κυκλοφορούν γενετικά τροποποιημένα προϊόντα στην αγορά, παρ' όλο που δεν υπάρχουν τα απαραίτητα επιστημονικά στοιχεία που να αποδεικνύουν την ασφάλειά τους, η τεχνολογία ελέγχου τους είναι ανεπαρκής, μπορεί να κουβαλούν μη ανιχνεύσιμες τοξίνες και πιθανότατα προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις.
«Χρειαζόμαστε επειγόντως περισσότερες, καλύτερες και πιο σύγχρονες μεθόδους ελέγχου των γενετικά τροποποιημένων προϊόντων πριν τα δώσουμε στην κατανάλωση», υποστηρίζει ο Δρ Πουζτάι, που ποτέ δεν στράφηκε ολοκληρωτικά εναντίον της γενετικής τεχνολογίας, διαψεύδοντας έτσι όλους αυτούς που τον θεώρησαν μεροληπτικό ή ακραίο. «Αυτό που χρειαζόμαστε δεν είναι λιγότερη, αλλά περισσότερη επιστήμη».
Τα 7 ποντίκια πέθαναν για άγνωστους λόγους!
Αναλύοντας επιστημονικά τα πειράματα που έχουν γίνει μέχρι τώρα, ο δρ Πουζτάι επισημαίνει τις ελλείψεις, τις ασάφειες και τα λάθη τους. Δεν έχει νόημα να παραθέσουμε ολόκληρη την εργασία, αφού η επιστημονική της γλώσσα θα ήταν κουραστική και ακατανόητη. Παρακάτω θα βρείτε μια απλουστευμένη περίληψη των βασικότερων σημείων.
Πώς μπορεί το κοινό να κάνει ενημερωμένες επιλογές για τα Γενετικά Τροποποιημένα Τρόφιμα (ΓΤΤ), όταν υπάρχουν τόσο λίγες πληροφορίες για την ασφάλειά τους; Η έλλειψη αυτή οφείλεται στα εξής:
- Είναι πιο δύσκολο να εκτιμήσεις την ασφάλεια των τροφίμων φυτικής προέλευσης από ότι των χημικών, φαρμακευτικών ουσιών ή τροφικών πρόσθετων. Η σύνθεσή τους ποικίλει ανάλογα με τις διαφορές στην καλλιέργεια και στις αγρονομικές συνθήκες.
- Kαμία ελεγμένη δημοσίευση κλινικών μελετών για την επικινδυνότητα των γενετικά τροποποιημένων για την ανθρώπινη υγεία δεν υπάρχει.
- Η τακτική της βιομηχανίας μεταλλαγμένων είναι να χρησιμοποιεί συγκρίσεις της σύνθεσης Γ.Τ. και μη Γ.Τ. προϊόντων. Οταν μεταξύ τους δεν υπάρχουν σημαντικές διαφορές, τα δύο προϊόντα θεωρούνται «πρακτικά ισοδύναμα» και το μεταλλαγμένο θεωρείται εξίσου ασφαλές με το συμβατικό. Αυτό εγγυάται ότι το τροποποιημένο προϊόν μπορεί να πατενταριστεί χωρίς να γίνουν πειράματα σε ζώα. Παρόλα αυτά η «πρακτική ισοδυναμία» είναι μη επιστημονική έννοια, που δεν έχει οριστεί επαρκώς και δεν υπάρχουν κανόνες σύμφωνα με τους οποίους κατοχυρώνεται.
Οταν τρόφιμα φυτικής προέλευσης τροποποιούνται γενετικά, ένα ή περισσότερα γονίδια εισάγονται στο γονιδίωμα του φυτού, με τη χρήση ενός γονιδίου-ανύσματος («λέμβος», που καθιστά δυνατή την ενσωμάτωση των γονιδίων), το οποίο περιέχει μια σειρά άλλων «βοηθητικών» γονιδίων. Στοιχεία για την ασφάλεια αυτών είναι σπάνια παρότι ουσιαστικά επηρεάζουν την ασφάλεια του ίδιου του μεταλλαγμένου φυτού.
Βασικές επιπλοκές
- Το DNA δεν αποσυντίθεται πλήρως κατά την πέψη. Ετσι τα βακτήρια του εντέρου μπορούν να προσλάβουν γονίδια και γενετικά τροποποιημένα πλασμίδια, γεγονός που εγκυμονεί τον κίνδυνο εξάπλωσης της ανθεκτικότητας στα αντιβιωτικά.
- Η εισαγωγή γονιδίων στο γονιδίωμα μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητες επιδράσεις, που θα πρέπει να μειωθούν ή να εξαλειφθούν επιλεκτικά, αφού κάποιοι από τους τρόπους που τα εισηγμένα γονίδια εκφράζονται μέσα στο φυτό ή κάποιοι από τους τρόπους που επιδρούν στα γονίδιά του είναι απρόβλεπτοι. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη άγνωστων και απρόβλεπτων τοξικών/αλλεργιογόνων συστατικών.
Προς το παρόν, η τοξικότητα στα τρόφιμα ελέγχεται με χημικές αναλύσεις των μίκρο- ή μάκρο-θρεπτικών στοιχείων και των γνωστών τοξινών. Το να αρκείται κανείς μόνο σε αυτή τη μέθοδο είναι τουλάχιστον ανεπαρκές έως και επικίνδυνο. Η κατανάλωση ακόμα και λίγων συστατικών με υψηλή βιολογική δραστηριότητα μπορεί να έχει τεράστιες επιδράσεις στα έντερα και στον μεταβολισμό.
Ο μοναδικός έλεγχος επικινδυνότητας που έγινε σε Γ.Τ. φυτό ήταν στη ντομάτα FLAVR SAVR της Calgene. Η ντομάτα δημιουργήθηκε με την εισαγωγή γονιδίων καναμικίνης προκειμένου να αδρανοποιηθεί ένα γονίδιο της, ώστε να καθυστερείται η ωρίμανση και να αποφεύγεται το σάπισμα.
Στις τοξικές μελέτες που έγιναν με ποντίκια, υποστηρίχθηκε ότι τοξικές επιδράσεις απουσίασαν και κατέληξαν πως τα επιμέρους κλινικά χαρακτηριστικά τους δεν ήταν σημαντικά διαφορετικά. Παρ' όλα αυτά:
- Η μη αποδεκτή απόκλιση του βάρους των πειραματόζωων μεταξύ τους (±18% με ±23%) ακυρώνει τα αποτελέσματα.
- Δεν έγινε ιστολογική ανάλυση στα εντόσθια παρότι το στομάχι παρουσίασε διαβρωτικές αλλοιώσεις σε περισσότερα των 7 από τα 20 θηλυκά ποντίκια. Αυτές δεν θεωρήθηκαν σημαντικές, παρότι στους ανθρώπους θα μπορούσαν να αποβούν μοιραίες, προκαλώντας επικίνδυνες αιμορραγίες, ειδικά σε ηλικιωμένους που χρησιμοποιούν ασπιρίνες για να αποφύγουν τις θρομβώσεις.
- Τα 7 στα 40 ποντίκια που τράφηκαν με Γ.Τ. ντομάτες πέθαναν μέσα σε δύο εβδομάδες για άγνωστους λόγους.
- Οι έρευνες ήταν φτωχά σχεδιασμένες κι έτσι το συμπέρασμα πως οι FLAVR SAVR ντομάτες είναι ασφαλείς δεν βασίζεται σε σωστή επιστήμη, γεγονός που αμφισβητεί την εγκυρότητα της απόφασης του FDA να μην απαιτούνται τοξικολογικοί έλεγχοι σε άλλα Γ.Τ. προϊόντα στο μέλλον.
Αλλα συμπεράσματα
Στα περισσότερα πειράματα σύνθεσης που έγιναν και σε άλλα προϊόντα, όπως Γ.Τ. σόγια, τα ίδια προβλήματα εντοπίζονται.
Στις τοξικολογικές μελέτες υπάρχει ένα βασικότατο πρόβλημα μεθοδολογίας. Για να εκτιμήσεις τον κίνδυνο, πρέπει να μπορείς να τον προσδιορίσεις. Στους συνηθισμένους ελέγχους ο ερευνητής ψάχνει για συγκεκριμένα προβλήματα που μπορεί να παρουσιαστούν σε συγκεκριμένα προϊόντα. Στα Γ.Τ. αυτό δεν είναι δυνατόν, αφού δεν ξέρεις πως λειτουργούν τα ανασυνδυασμένα γονίδια κι έτσι πρέπει -στην ουσία- να προβλέψεις τα πάντα, πράγμα που είναι σχεδόν αδύνατον.
Οσον αφορά την αλλεργιογόνο δράση των Γ.Τ., τα πράγματα δυσκολεύουν όταν πρόκειται για προϊόντα που έχουν δεχθεί γονίδια που μέχρι τώρα δεν περιλαμβάνονταν στην ανθρώπινη τροφική αλυσίδα, ώστε να ξέρουμε την αλλεργιογόνο δράση τους. Επίσης, δεν αποκλείεται η μεταφορά και είσοδος ξένου γονιδίου σε φυτό να αναπτύσσει νέες αλλεργιογόνες δράσεις. Το σίγουρο είναι πως δεν υπάρχουν προς το παρόν σίγουρες και έγκυρες μέθοδοι ελέγχου των Γ.Τ. για αλλεργίες.
Απολύθηκε μόλις ανακοίνωσε την ανησυχία του!
Χρειάστηκε μόνο δύο ημέρες το Ινστιτούτο Ράουετ του Αμπερντίν της Σκωτίας για να διαγράψει έναν από τους καλύτερους επιστήμονες διεθνούς κύρους που διέθετε. Ο 71χρονος Ούγγρος Αρπαντ Πουζτάι, μοριακός βιολόγος ειδικευμένος στις λεκτίνες, εργαζόταν εκεί από το 1963 με μεγάλη επιτυχία. Η αντίστροφη μέτρηση γι' αυτόν ξεκίνησε το 1995. Τότε, με πρωτοβουλία του Σκωτσέζικου Γραφείου Γεωργίας, Περιβάλλοντος και Αλιείας ξεκίνησε τριετής έρευνα με στόχο να ανακαλυφθούν γενετικές τροποποιήσεις σε φυτά προκειμένου να καταστούν ανθεκτικά σε ζιζάνια. Βασική προϋπόθεση να μην έχουν επιπτώσεις στον άνθρωπο και στο περιβάλλον. Το Ινστιτούτο Ράουετ πήρε μέρος στις έρευνες με τη συμμετοχή του Δρ Πουζτάι, του οποίου αντικείμενο ήταν να εντοπίσει πιθανές βλαπτικές επιπτώσεις Γ.Τ. προϊόντων σε πειραματόζωα.
Για τα πειράματά του ο Πουζτάι χρησιμοποίησε Γ.Τ. πατάτες και αρχικά ούτε ο ίδιος πίστευε ότι θα ανακαλύψει κάτι μεμπτό. Τα αποτελέσματα, όμως, τον εξέπληξαν. Kατά τη διάρκεια των πειραμάτων παρατήρησε σημαντικές επιπτώσεις στο ανοσοποιητικό σύστημα των ποντικών, καθώς και σε ζωτικά τους όργανα.
Η ανακοίνωση των ανησυχιών του ήταν η αρχή του τέλους της καριέρας του. Απολύθηκε από το Ινστιτούτο, σφραγίστηκε ο υπολογιστής και κατασχέθηκαν τα αρχεία του, ενώ κατηγορήθηκε για διασπορά ψευδών πληροφοριών και του απαγορεύθηκε να μιλά δημοσίως για το θέμα μέχρι να αποφανθεί η Εκθεση Ελέγχου του Ινστιτούτου. Η ετυμηγορία της ήταν λίγο πολύ αναμενόμενη: «Τα στοιχεία του Δρ Πουζτάι δεν είναι σε συμφωνία με τα συμπεράσματά του», υποστήριξε η Εκθεση, η οποία όμως δεν δημοσιεύτηκε ποτέ.
Λίγο καιρό αργότερα, 22 επιστήμονες από 16 χώρες, αφού μελέτησαν την έρευνα του Πουζτάι, ανακοίνωσαν την υποστήριξή τους και ζήτησαν τη δημοσίευση όλων των στοιχείων του συναδέλφου τους, καθώς και την αποκατάσταση του ονόματός του. Μετά τη μελέτη των πειραμάτων του είχαν καταλήξει ότι ακόμα και τα στοιχεία της επίσημης Εκθεσης Ελέγχου «δείχνουν σαφέστατα ότι η διαγονιδιακή πατάτα είχε σημαντικές επιπτώσεις στις ανοσοποιητικές λειτουργίες»...
«Τα "νέα" φυτά πρέπει να ελέγχονται όπως τα φάρμακα»
Ο επ. καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Δημ. Κουρέτας μιλάει για τη διαδικασία της γενετικής τροποποίησης και τους ανεπαρκείς ελέγχους
Της Τάνιας Γεωργιοπούλου
Ο κ. Δημήτρης Κουρέτας, επίκουρος καθηγητής Φυσιολογίας Ζωικών Οργανισμών στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, εξηγεί πώς με τη διαδικασία της γενετικής τροποποίησης παράγονται ουσιαστικά «νέοι» φυτικοί οργανισμοί, που περιέχουν καινούργια συστατικά. Αν αυτά τα συστατικά έχουν κάποια αρνητική ιδιότητα κανείς δεν το γνωρίζει, γιατί κανείς δεν το ελέγχει.
- Έχει μελετηθεί πλήρως το τι σημαίνει αλλαγή γονιδίου σε κάποιο φυτό;
- Η ενσωμάτωση ενός ξένου γονιδίου μέσα στο φυτό είναι, λίγο έως πολύ, τυχαία διαδικασία. Αυτό δημιουργεί προβλήματα γιατί δεν γνωρίζουμε τι θα παραχθεί από το νέο πια φυτό.
- Τι εννοείτε «τυχαία διαδικασία»;
- Το ξένο γονίδιο, που εισάγεται μέσα σε ένα κύτταρο του φυτού για να αναπτυχθεί στη συνέχεια το γενετικά τροποποιημένο φυτό, φωλιάζει τυχαία μέσα στο γένωμα. Έτσι προκύπτει ένα καινούργιο φυτό με καινούργιες ιδιότητες. Επειδή όμως το καινούργιο γονίδιο εμφυτεύεται εντελώς τυχαία στα φυτά, μπορεί να επηρεάσει, τη λειτουργία άλλων γονιδίων. Να ενεργοποιηθούν δηλαδή γονίδια, που κανονικά δεν λειτουργούσαν και να σιγήσουν άλλα που θα έπρεπε να λειτουργήσουν. Με αυτό τον τρόπο έχουμε ένα νέο φυτό, που παράγει καινούργια «προϊόντα». Θα έπρεπε να ελέγξουμε τι έχει αλλάξει στο νέο φυτό, και μετά να κυκλοφορεί.
Έλεγχος τοξικότητας
- Δεν γίνεται έλεγχος;
- Για να μπορεί να κυκλοφορήσει ένα «νέο» φυτό, ανιχνεύονται όλα τα συστατικά του που περιέχονται σε ποσοστό πάνω από 0,1%. Τα υπόλοιπα δεν ελέγχονται. Άρα, αν υπάρχει μια επικίνδυνη ουσία, η οποία προέκυψε από τη διαδικασία τροποποίησης και περιέχεται κάτω από αυτό το ποσοστό, κανένας δεν την ψάχνει. Για παράδειγμα, το 1989 στο σκάνδαλο με το διαιτητικό σκεύασμα τρυπτοφάνης (ένα βακτήριο είχε τροποποιηθεί γενετικά ώστε να παράγει σε μεγάλες ποσότητες τρυπτοφάνη), που κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ, ο τοξικός μεταβολίτης, από τον οποίο πέθαναν 40 άτομα και έπαθαν μόνιμη ολική ανικανότητα 1.540, ήταν σε αναλογία 0,01 δηλαδή δέκα φορές κάτω από το όριο ανιχνευσιμότητας. Έκτοτε η νομοθεσία δεν άλλαξε. Από το 1996 κυκλοφορεί πάλι ένα σκεύασμα βιταμίνης Β2, που πήρε έγκριση, πάλι με τις ίδιες συνθήκες. Μπορεί μάλιστα να μην υπάρχει, άμεση τοξικότητα όπως στην περίπτωση της τρυπτοφάνης, αλλά τα προβλήματα να εκδηλωθούν μετά από χρόνια. Τάισαν πειραματόζωα με γενετικά τροποποιημένο προϊόν, που περιείχε, μερικές φορές παραπάνω κάποιο φυτοοιστρογόνο από το κανονικό και είδαν προβλήματα στην αναπαραγωγή των ζώων αυτών μετά από τρεις γενιές. Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί. Το 1984 κάποιος, προσπαθώντας να τροποποιήσει γενετικά καπνό ώστε να παράγει λινολεϊκό οξύ (ένα χρήσιμο λιπαρό οξύ), έφτιαξε καπνό που παρήγαγε ένα λιπαρό οξύ, το οποίο χρησιμοποιείται για βιομηχανική χρήση και είναι τοξικότατο και δηλητηριώδες. Αυτό όμως ήταν σε αναλογία οριακή και γι' αυτό το βρήκαν. Η υφιστάμενη νομοθεσία δεν εξασφαλίζει την έλλειψη τοξικότητας.
-Τι θα έπρεπε να γίνεται;
-Οι εταιρείες οφείλουν να κάνουν μελέτες, που θα αντιμετωπίζουν το γενετικά τροποποιημένο φυτό σαν ένα καινούργιο φάρμακο. Οι μελέτες τοξικότητας, που υφίστανται τα νέα φάρμακα κρατούν 5-8 χρόνια. Στα γενετικά τροποιημένα προϊόντα γίνονται δοκιμές εκατό μέρες σε κάποια κύτταρα και σε πειραματόζωα, υποτυπώδεις δοκιμές. Φυσικά οι μακροχρόνιες μελέτες είναι δαπανηρές, αλλά αν υιοθετήσουμε τα γενετικά τροποιημένα δέντρα και σε δέκα, δεκαπέντε χρόνια ανακαλύψουμε ότι υπάρχει πρόβλημα, δεν θα μπορούμε να αναστρέψουμε την κατάσταση. Προσπαθούν, όμως, να μειώσουν το κόστος όσο μπορούν και χρησιμοποιούν εμάς σαν πειραματόζωα. Πριν από τρία χρόνια στη Βρετανία αποκαλύφθηκε πως κατέγραφαν τους ανθρώπους, που αγόραζαν συγκεκριμένα γενετικά τροποποιημένα προϊόντα με βάση την κάρτα τους, για να μπορούν να μελετήσουν τις τυχόν επιδράσεις αυτών των προϊόντων.
- Πάντως η πιο γνωστή «αρνητική» επίδραση των γενετικά τροποποιημένων είναι οι αλλεργίες που προκαλούν
- Το πρόβλημα της τοξικότητας είναι το πιο σοβαρό αλλά και οι αλλεργίες είναι ένα σημαντικό ζήτημα. Μελέτες στις ΗΠΑ έδειξαν ότι κάποιες πρωτεΐνες του βακίλου Θουριγκένσις, που έχουν ενσωματωθεί τα γονίδιά τους, προκειμένου να παραχθεί γενετικά τροποποιημένο καλαμπόκι, είναι αλλεργιογόνες για τους αγρότες. Η ένωση καταναλωτών της Αμερικής, που είναι μία πανίσχυρη οργάνωση, έκανε διάβημα στον Κλίντον για να μη δώσει άδεια να κυκλοφορήσει αυτό το καλαμπόκι. Ακόμα το θέμα δεν έχει λήξει. Επίσης σημαντικό θέμα είναι η μεταφορά γονιδίων που είναι ανθεκτικά στα αντιβιοτικά. Γερμανική ομάδα βρήκε ότι μπορεί να περάσει μεγαλομοριακό DNA -δηλαδή φυτικό- μέσα στους ιστούς των ζώων δια μέσου της διατροφής. Για να γίνει η διαδικασία της τροποποίησης χρησιμοποιούνται γονίδια, που έχουν αναπτύξει ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά γιατί η επιλογή των κυττάρων για την τροποποίηση γίνεται με βάση το αντιβιοτικό. Π.χ. το γενετικά τροποποιημένο καλαμπόκι έχει αντίσταση στην αμπικιλίνη. Όταν τα ζώα καταναλώσουν φυτά που έχουν αυτά τα γονίδια, αναπτύσσουν επίσης αντοχή χωρίς να έχουν πάρει αντιβίωση. Αυτό είναι πολύ επικίνδυνο. Γι' αυτό τώρα προσπαθούν να φτιάξουν γενετικά τροποιημένα φυτά χωρίς να χρησιμοποιούν γονίδια που προσφέρουν αντίσταση στα αντιβιοτικά αλλά δεν τα έχουν ακόμα καταφέρει.
- Η εισαγωγή γονιδίων στο γονιδίωμα μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητες επιδράσεις, που θα πρέπει να μειωθούν ή να εξαλειφθούν επιλεκτικά, αφού κάποιοι από τους τρόπους που τα εισηγμένα γονίδια εκφράζονται μέσα στο φυτό ή κάποιοι από τους τρόπους που επιδρούν στα γονίδιά του είναι απρόβλεπτοι. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη άγνωστων και απρόβλεπτων τοξικών/αλλεργιογόνων συστατικών.
Yποπτο για αλλεργίες το μεταλλαγμένο καλαμπόκι Bt
Πρόσφατες ερευνητικές εργασίες δείχνουν ότι η σκόνη από σπόρους μπορεί να προκαλέσει αναπνευστικά προβλήματα
Kυριακή, 28 Δεκεμβρίου 2003
Toυ Δημητρίου Kουρέτα (1)
Στην αρμόδια επιτροπή της E.E. συζητείται το τελευταίο διάστημα το αίτημα αδειοδότησης της καλλιέργειας του μεταλλαγμένου (γενετικά τροποποιημένου) καλαμποκιού Bt. Mε αφορμή αυτήν τη συζήτηση, δημοσιεύουμε σήμερα ένα τεκμηριωμένο άρθρο του κ. Δημητρίου Kουρέτα, αναπληρωτή καθηγητή στο τμήμα Bιοχημείας-Bιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, απόσπασμα μιας ευρύτερης μελέτης για τα μεταλλαγμένα:
Σε έγγραφο της Επιτροπής Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ (ΕΡΑ) του 2000 αναφέρεται ότι: Yστερα από δεκαετίες εκτεταμένης χρήσης του Bacillus thuringiensis (Bt) σαν φυτοφάρμακο (πήρε έγκριση το 1961), δεν έχουν αναφερθεί περιπτώσεις άμεσης ή καθυστερημένης αλλεργικής αντίδρασης στη δ-ενδοτοξίνη (την πρωτεΐνη του βακίλου η οποία ασκεί τη φυτοπροστατευτική δράση) παρ' όλη την από στόματος, δέρματος και από εισπνοή έκθεση στο προϊόν αυτό.
«Xρειάζεται πολλή δουλειά»
Oμως, ερευνητικές εργασίες που έχουν δει το φως της δημοσιότητας τα τελευταία δύο χρόνια, δεν συμφωνούν καθόλου με τα παραπάνω. Το 1999, μια μελέτη που χρηματοδοτήθηκε από την ΕΡΑ, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Environmental Health Per spectives» με τίτλο «Ανοσολογικές απαντήσεις σε γεωργούς μετά από έκθεση σε παρασκευάσματα του Bacillus thu ringiensis». Το άρθρο αναφέρει ότι χρειάζεται πολλή δουλειά ακόμη για να εκτιμηθεί η πιθανή αλλεργιογόνος δράση των σκευασμάτων Bt, καθώς υπάρχουν τρεις μελέτες που υποστηρίζουν ότι τα σπρέι Bt προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις (Ber-nsteiet al, 1999). Στη μελέτη αυτή αναπτύσσεται ένα πρόγραμμα ελέγχου των αγροτών πριν και μετά την έκθεση σε σκευάσματα Bt. Αναφέρεται ότι ένας αριθμός αγροτών ήταν θετικός στο δερματικό τεστ, και μάλιστα βρέθηκαν αντισώματα IgE και IgG, τα επίπεδα των οποίων ήταν υψηλότερα σε εκείνους τους αγρότες που είχαν σε μεγαλύτερο βαθμό έκθεση στα σκευάσματα Bt. Θα πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι και το θετικό δερματικό τεστ αλλά και η ύπαρξη IgE αντισωμάτων είναι ενδεικτικά αλλεργικής αντίδρασης. Στη μελέτη βρέθηκε ότι δύο αγρότες ήταν θετικοί στο δερματικό τεστ έναντι εκχυλίσματος Bt, και επίσης ανέπτυξαν IgE αντισώματα. Αυτό δείχνει ότι υπάρχουν πια δερματικά και ορολογικά τεστ για να μελετηθεί η αλλεργιογόνος δράση των διαφόρων δ-ενδοτοξινών του Bt που έχουν εισαχθεί στις γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες. Επίσης οι συγγραφείς αναφέρουν πως τα αποτελέσματα τους δείχνουν την πιθανότητα αλλεργικής αντίδρασης των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων από καλλιέργειες Bt (π.χ. καλαμπόκι). Προσθέτουν, δε, ότι τώρα πια που υπάρχουν τα τεστ θα πρέπει το θέμα της αλλεργίας από τα γενετικά τροποποιημένα προϊόντα να τεθεί σε νέα βάση.
Εφόσον υπάρχουν πια τα δερματικά και ορολογικά τεστ για τις δ-ενδοτοξίνες του Bt, πρέπει οπωσδήποτε να χρησιμοποιούνται, γιατί παρέχουν ασύγκριτα πιο ασφαλείς πληροφορίες. Eστω και αν τα τεστ αυτά δημιουργήθηκαν μετά την έγκριση των καλλιεργειών, πρέπει οι εταιρείες παρ' όλη την έγκριση να τα δοκιμάσουν, για να ξαναελέγξουν με πιο ασφαλή πλέον τρόπο τα προϊόντα τους. Eνας από τους συγγραφείς της παραπάνω εργασίας είναι και ο Dr Donald DoerFlez, επιστήμονας της ΕΡΑ. Αναρωτιέται κανείς εύλογα γιατί η ΕΡΑ δεν κινήθηκε στην κατεύθυνση να κάνει αυτά τα τεστ, που είναι απλά, φτηνά και όχι χρονοβόρα;
Mεγάλη συγκέντρωση
Η ΕΡΑ λέει ότι η έκθεση του ανθρώπου στις Cry πρωτεΐνες του Bt είναι τόσο ασήμαντη που δεν εμπεριέχει κίνδυνο (ΕΡΑ, Biopesticide Fact Sheet, 1999). Δεν αναφέρει όμως η ΕΡΑ καμία εργασία για να υποστηρίξει την ασήμαντη έκθεση, ούτε και ορίζει τι θεωρεί ασήμαντη έκθεση.
Από την άλλη μεριά, υπάρχει επιστημονική ένδειξη ότι έκθεση σε σκόνη από σπόρους (graidust) μπορεί να οδηγήσει σε αλλεργικά συμπτώματα, με χαρακτηριστική την περίπτωση του άσθματος των αρτοποιών (Bauz, 199. Πρόσφατες επίσης μελέτες μιλούν για εμπλοκή της σκόνης από καλαμπόκι σε αναπνευστικές παθήσεις όπως η άμεση αναπνευστική φλεγμονή (acute respiratory inflammation, Park et al 1998, Wohlford - Lenane et al, 199
Oμως σύμφωνα με τον Dr. Rick Helm, ειδικό στις αλλεργίες από τρόφιμα ακόμη και νανογραμμάρια (1 μικρογραμμάριο = 1.000 νανογραμμάρια) μπορεί να δημιουργήσουν αλλεργική αντίδραση όταν χορηγηθούν με την τροφή σε κάποιο άτομο εάν η πρωτεΐνη είναι αλλεργιογόνος. Aρα θα πρέπει η κατανάλωση καλαμποκιού Bt να μπει σε νέο πλαίσιο, μιας και ενέχει σοβαρούς κινδύνους εμφάνισης αλλεργιών στον άνθρωπο αλλά και στα ζώα.
(1) O Δημήτριος Kουρέτας είναι αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Bιοχημείας-Bιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Ανησυχητική γενετική «ρύπανση»
Ευρεία μόλυνση καλλιεργειών από DNA γενετικά τροποποιημένων φυτών
Αυτό το κείμενο εκτυπώθηκε από το in.gr,
στη διεύθυνση http://www.in.gr/news/article.asp?lngEn ... gDtrID=252
24/02/04 15:09
ΟυάσινγκτονΟι πειραματικές καλλιέργειες γενετικά τροποποιημένων φυτών που παράγουν φάρμακα ή βιομηχανικά χημικά εγκυμονούν κίνδυνο για τον άνθρωπο, καθώς το ξένο DNA που περιέχουν μπορεί να μεταπηδήσει σε συμβατικές καλλιέργειες, προειδοποιούν Αμερικανοί ειδικοί.
Αν και το φαινόμενο δεν έχει παρατηρηθεί μέχρι σήμερα, είναι λογικό και σκόπιμο να υποθέσουμε ότι συμβαίνει, αναφέρει η έκθεση της Ένωση Ενδιαφερόμενων Επιστημόνων που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα. Έρευνα που έγινε για λογαριασμό της ένωσης αποκάλυψε «ευρεία μόλυνση» συμβατικών καλλιεργούμενων φυτών με αλληλουχίες DNA που προέρχονταν από τις αντίστοιχες γενετικά τροποποιημένες ποικιλίες.
«Αν τα γονίδια από τις φαρμακευτικές καλλιέργειες μεταπηδήσουν στο συμβατικό καλαμπόκι, τα γονίδια αυτά ή τα προϊόντα τους θα μπορούσαν να καταλήξουν σε κορν φλέικς μολυσμένα με φάρμακα» προειδοποιεί η μικροβιολόγος Μάργκαρετ Μέλον της ένωσης.
Όπως αναφέρει το NewScientist.com, στις ΗΠΑ ήδη καλλιεργούνται πειραματικά φυτά που έχουν τροποποιηθεί γενετικά ώστε να παράγουν πρωτεΐνες για την αντιμετώπισης της κυστικής ίνωσης, της κίρρωσης του ήπατος και της αναιμίας, ουσίες που επιταχύνουν την επούλωση των τραυμάτων καθώς και αντισώματα κατά της λύσσας, της χολέρας και του αφθώδους πυρετού.
Σε αντίθεση με ό,τι ισχύει για τα συμβατικά φάρμακα, κανονιστικό πλαίσιο που να εξασφαλίζει ότι αυτά τα πειραματικά προϊόντα δεν θα καταλήξουν στην αγορά τροφίμων προς το παρόν δεν υπάρχει.
Η ένωση ζήτησε από δύο ιδιωτικά εργαστήρια στις ΗΠΑ να ελέγχξουν αν συμβατικοί σπόροι καλαμποκιού, σόγιας και ελαιοκράμβης είχαν μολυνθεί με τις επιπλέον αλληλουχίες DNA που περιέχονται σε αντίστοιχες γενετικά τροποποιημένες ποικιλίες. Τα περισσότερα από τα γονίδια που εξετάστηκαν προσφέρουν ανθεκτικότητα σε συνήθη ζιζανιοκτόνα.
Οι ξένες αλληλουχίες εντοπίστηκαν στις μισές από τις παρτίδες σπόρων που εξετάστηκαν. Έως και το 1% των σπόρων βρέθηκε να περιέχει ένα ή περισσότερα ξένα γονίδια.
Μέχρι σήμερα, οι ανησυχίες των επιστημόνων εστιάζονταν στο ενδεχόμενο μόλυνσης των συμβατικών καλλιεργειών μέσω διασταύρωσης με τις γενετικά τροποποιημένες ποικιλίες στους αγρούς. Η έρευνα, ωστόσο, έδειξε ότι η μόλυνση οφείλεται κυρίως στον μη αποτελεσματικό διαχωρισμό των σπόρων κατά την παραγωγή και τη διανομή.
«Η μόλυνση των σπόρων είναι η πίσω πόρτα των αποθεμάτων τροφής» σχολιάζει η Μέλον. «Η συνειδητοποίηση ότι ορισμένοι σπόροι μπορεί να έχουν ήδη μολυνθεί [από φαρμακευτικές καλλιέργειες] είναι ανησυχητική» και θα μπορούσε να εγκυμονεί «σοβαρό κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία» συνεχίζει.
Προς το παρόν, τεστ για την αντίχνευση μόλυνσης από φαρμακευτικές καλλιέργειες δεν υπάρχουν.
«Έως ότου αποδειχθεί το αντίθετο, είναι συνετό να υποθέσουμε ότι ανασυνδυασμένες αλληλουχίες [DNA] που προέρχονται από οποιαδήποτε καλλιέργεια -συμπεριλαμβανιμένων καλλιεργειών που παράγουν φάρμακα, πλαστικά και εμβόλια- μπορούν δυνητικά να μολύνουν το απόθεμα σπόρων» αναφέρει η φυτοπαθολόγος Τζέιν Ρίσλερ, μία από τους συγγραφείς της έκθεσης.
-)
Originally Posted by The_Fool
