anti-ratsistria+kavla
«Ιδού πώς ξέφυγα από το γκέτο μεταναστών...»
Της ΒΕΝΑΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Είναι ένα λαϊκό, έξυπνο, πρόσχαρο, αυθόρμητο και χαριτωμένο κορίτσι που έχει μιλήσει στον ενικό στον πρωθυπουργό της Σουηδίας και έχει ψηφιστεί ως μια από τις δέκα ομορφότερες γυναίκες της Σουηδίας. Η Αλεξάνδρα Πασχαλίδου μεγάλωσε, όμως, σε ένα γκέτο μεταναστών της Στοκχόλμης και έκανε σκληρό αγώνα για να ξεφύγει από τη φτώχεια και την περιθωριοποίηση, στην οποία την καταδίκαζε η ελληνική καταγωγή της και η ανημπόρια των γονιών της, που είχαν και οι δύο ταπεινές δουλειές.
«Κανείς δεν αφήνει τη χώρα του για πλάκα, ξενιτεύεται γιατί έχει μεγάλη ανάγκη. Θέλω να καταλάβουν οι Ελληνες ότι δεν πρέπει να δημιουργούν γκέτο μεταναστών»
Σπούδασε, βέβαια, Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης. Το αξιοπερίεργο, όμως, είναι ότι έγινε διάσημη ως μετανάστρια και αγωνίστρια! Στην αρχή ως δυναμικό μέλος διαφόρων οργανώσεων. Στη συνέχεια ως παρουσιάστρια της πολύ επιτυχημένης εκπομπής «Μωσαΐκ» της κρατικής σουηδικής τηλεόρασης, που ήταν αφοσιωμένη σε θέματα δικαιωμάτων των μειονοτήτων. Η φήμη της έφτασε στην Ελλάδα, όταν η νέα και ωραία συμπατριώτισσά μας, που διήγε ένα λαμπρό βίο γεμάτο κοσμικότητες, φωτογραφήσεις, συνεντεύξεις αλλά και ομιλίες υπέρ των μεταναστών, απειλήθηκε από ομάδα νεοναζί και έζησε μια πολύκροτη δίκη, που παραλίγο να καταστρέψει την ψυχική της υγεία και την καριέρα της. Τέλος καλό, όλα καλά. Σήμερα εξακολουθεί να αρθρογραφεί σε σουηδικές εφημερίδες και περιοδικά, να βγάζει στρατευμένες ομιλίες ταξιδεύοντας στον κόσμο προσκεκλημένη από τους πιο επίσημους φορείς (κυβερνήσεις, πρεσβείες, πανεπιστήμια) και να υπογράφει βιβλία. Εχει γράψει ήδη τέσσερα. Τα τρία είναι καθαρά δημοσιογραφικά. Προηγήθηκε, όμως, η αυτοβιογραφία της, αυτή που με τον τίτλο «Σε ξένες γειτονιές» εξέδωσε η «Ωκεανίδα» και η Αλεξάνδρα Πασχαλίδου ήρθε στην Αθήνα να την παρουσιάσει (αύριο, 12.30, Στοά του Βιβλίου).
Αξιοπερίεργο βιβλίο
Είναι ένα αξιοπερίεργο βιβλίο. Από τη μια η συγγραφέας του σε κερδίζει και σε συγκινεί με την τολμηρή και ειλικρινή εξιστόρηση της προσωπικής της περιπέτειας στο μεταναστευτικό γκέτο μιας χώρας, που υποτίθεται ότι έχει το κοινωνικό κράτος που όλοι ζηλεύουμε. Και από την άλλη, σε φέρνει σε αμηχανία με την ιεραποστολική της άποψη για τη δημοσιογραφία («εάν μπορώ να απαλλάξω τα παιδιά απ' όλα όσα με πλήγωσαν εμένα, τότε ο αγώνας αξίζει») και την υπερβολική, ακόμα και για αυτοβιογραφικό βιβλίο, περιαυτολογία. «Αυτό που λέτε μου ακούγεται πολύ σουηδικό», παρατηρεί. «Στη Σουηδία είναι ντροπή, δεν κάνει να μιλάς για τον εαυτό σου. Κι αυτό ήταν το μεγάλο δίλημμα που είχα όταν μου πρότειναν να γράψω αυτό το βιβλίο. Είναι, όμως, αυτοβιογραφικό και θα ήταν δύσκολο να μη μιλάω συνέχεια για τον εαυτό μου. Προσπάθησα, πάντως, να μη φαίνεται ότι είμαι κάτι το ιδιαίτερο, να μη διαφοροποιηθώ από τα αδέλφια μου που ζουν στην αφάνεια». Οσο για το αν μπερδεύει τη δημοσιογραφία με την ιεραποστολή, η Αλεξάνδρα Πασχαλίδου με βάζει αμέσως στη θέση μου. «Μα δεν θεωρώ ότι είμαι δημοσιογράφος», λέει.
- Είστε πολύ σκληρή απέναντι στη σουηδική κοινωνία. Αναρωτιέμαι πώς δέχτηκε έτσι εύκολα το βιβλίο σας;
«Με είχαν προειδοποιήσει: αν το γράψεις θα κάψεις όλες σου τις γέφυρες. Η μεγάλη του, όμως, επιτυχία δείχνει ότι η Σουηδία από τη μία είναι κλειστή και δύσκολη κοινωνία, από την άλλη, όμως, είναι τόσο ώριμη, ανεκτική και γενναιόδωρη ώστε να μπορεί να δέχεται κάποιον που λέει τα πράγματα όπως είναι και όπως τα έχει ζήσει. Και το έκανα γιατί αγαπώ αυτή τη χώρα και θέλω να καλυτερέψει».
- Η κατάσταση των μεταναστών βλέπετε ότι βελτιώνεται;
«Θα σας απαντήσω με ένα παράδειγμα. Η ανιψιά μου η Γιορδάνα ζει ακόμα, όπως άλλωστε η μαμά μου και ο μπαμπάς μου, στο Ρίκενμπι, στο ίδιο προάστιο, που μεγάλωσα κι εγώ. Οταν τη ρωτάω "σε ποιο σταθμό πηγαίνεις, σε σουηδικό ή σε ελληνικό;", τι μου απαντάει; "Σε ...σομαλικό". Στο Ρίκενμπι που στη δική μου εποχή υπήρχαν και δυο τρεις Σουηδοί, πέντε-δέκα Φινλανδοί, είκοσι Δανοί και άπειροι Ελληνες, Τούρκοι και Γιουγκοσλάβοι, σήμερα ζουν κυρίως άνθρωποι από τη Λατινική Αμερική και την Αφρική. Οι περισσότεροι είναι πρόσφυγες και άνεργοι. Είναι δηλαδή ακόμα πιο υποβαθμισμένο. Αυτό είναι που με πονάει. Και το Ρίκενμπι δεν είναι μια μεμονωμένη περίπτωση, υπάρχουν πολλά τέτοια γκέτο στη Σουηδία. Καί ούτε είναι αποκλειστικά σουηδικό φαινόμενο».
Κατά των γκέτο
- Αισθάνομαι ότι το βιβλίο σας στην Ελλάδα θα το καταλάβουν καλύτερα οι Αλβανοί.
«Εγώ, όμως, δεν θέλω να το διαβάσει ο Αλβανός. Θέλω να το διαβάσει ο Ελληνας, που δεν χρειάστηκε να ξενιτευτεί για να ζήσει και βάζει σήμερα τον Αλβανό να δουλέψει και έχει τις ψιλοπροκαταλήψεις του και τον ρατσισμό του. Για να δει πώς μας αντιμετωπίζανε εμάς τους Ελληνες στο εξωτερικό και να είναι πιο προσεχτικός απέναντι στους μετανάστες. Κανείς δεν αφήνει τη χώρα του για πλάκα, ξενιτεύεται γιατί έχει μεγάλη ανάγκη. Θέλω ακόμα να καταλάβουν οι Ελληνες ότι δεν πρέπει να δημιουργηθούν γκέτο μεταναστών. Αν θέλουμε να αγαπήσουν την Ελλάδα, θα πρέπει να ζουν ανάμεσά μας».
- Πρεσβεύετε με πάθος μια πολυπολιτισμική κοινωνία. Τι γνώμη έχετε για την απόφαση των Ελληνοκυπρίων να απορρίψουν το σχέδιο Ανάν και την επανένωση του νησιού;
«Λυπάμαι πολύ γι' αυτό που συνέβη, γιατί είχαμε μια ευκαιρία μετά από τόσα χρόνια να αλλάξουμε την κατάσταση στην Κύπρο. Αναρωτιέμαι ποιος πραγματικά είναι ο λόγος που ψήφισαν οι Κύπριοι "Οχι"».
- Ποιες είναι οι σχέσεις Ελλήνων και Τούρκων μεταναστών στη Σουηδία;
«Ηταν για μένα μια τρομερή εμπειρία. Είχαμε που είχαμε τις γνωστές μας προκαταλήψεις απέναντι στους Τούρκους, πήγαμε στη Σουηδία και έγραφαν τα βιβλία της Ιστορίας ότι οι Τούρκοι είναι βάρβαρος λαός. Το μάθαμε κι εμείς το παραμύθι. Και το πρώτο μας διαμέρισμα στη Σουηδία ήταν σε μια πολυκατοικία που ζούσαν μόνο Τούρκοι. Στην αρχή ήμασταν φοβισμένοι. Σήμερα έχω πολλούς φίλους Τούρκους από τους οποίους νιώθω ότι δεν με χωρίζει τίποτα. Το αστείο της υπόθεσης είναι ότι στη Σουηδία οι ρατσιστές αποκαλούν και τους Ελληνες, Τούρκους».
Κριτική από μέσα
- Το ξέρετε ότι οι Εκκλησίες της Ελλάδας και της Κύπρου έχουν επίσης εκφράσει την άποψη ότι οι Τούρκοι είναι βάρβαρος λαός;
«Λίγα πράγματα ξέρω, αλλά θυμάμαι πόσο είχα στενοχωρηθεί τότε με τις ταυτότητες, που η Εκκλησία είχε εκφράσει διάφορες θεωρίες συνωμοσίας, ότι θέλουν να μας εξαφανίσουν ως λαό, ότι μας καταδιώκουν. Ο ρόλος της Εκκλησίας είναι να σκορπίζει αγάπη και αρμονία ανάμεσα στους λαούς, όχι φόβο και ρατσισμό».
- Δεν διστάζετε να κάνετε κριτική και στις οργανώσεις των Ελλήνων μεταναστών. Δεν κάνατε έξαλλους τους συμπατριώτες σας;
«Καθόλου, γιατί ξέρουν ότι είμαι μία από αυτούς και έχω το δικαίωμα να κάνω κριτική από τα μέσα. Πιστεύω ότι ο ρόλος των οργανώσεων των μεταναστών είναι να διατηρήσουν τον ελληνικό πολιτισμό αλλά και να ασκούν κριτική στις κυβερνήσεις για τα λάθη που κάνουν. Οταν, όμως, ο άλλος σού δίνει επίδομα -όλες οι οργανώσεις μεταναστών στη Σουηδία επιδοτούνται από το κράτος- και συ το μόνο που κάνεις είναι να χορεύεις κότσαρι και τσάμικο ολημερίς και οληνυχτίς, ε, δεν ξέρω... Και είναι και κάτι άλλο. Οι γονείς μας, που έφυγαν από την Ελλάδα το '60 και το '70, νομίζουν ότι η Ελλάδα παραμένει η ίδια και παραμένουν κι αυτοί Ελληνες με τον τρόπο που ήταν τότε, ο κόσμος εξελίσσεται κι αυτοί μένουν λίγο πίσω. Γι' αυτό λέω ότι υπάρχει κι άλλος τρόπος να κάνουν πολιτική και πολιτισμό οι μεταναστευτικές οργανώσεις. Δηλαδή εμείς τότε δεν είχαμε ποίηση, θέατρο, τέτοια πράγματα... Χορεύαμε τους χορούς μας, και εντάξει».
Να μην ντρέπεσαι
- Με εντυπωσίασε ο έντονος ακτιβισμός που αναπτύξατε από πολύ μικρή ηλικία. Πώς εξηγείτε αυτή την τάση σας;
«Οταν βλέπεις γύρω σου ανθρώπους που παλεύουν και κανένας δεν τους πληρώνει αυτό που αξίζουν, ανθρώπους που δεν έχουν ποτέ μια δεκάρα για να πάνε διακοπές, όταν βλέπεις τη μαμά σου να φοράει το ίδιο φόρεμα δέκα χρόνια, ε, συγγνώμη, πρέπει να είσαι εντελώς κοιμισμένος για να μην αντιδράσεις. Ή θα έπρεπε να δεχτώ τη μοίρα μου ή να δουλέψω σκληρά να την αλλάξω. Επιπλέον, δεν είχα όπως άλλοι Ελληνες φίλοι μου, την προοπτική να γυρίσω στην Ελλάδα όπου με περίμενε τουλάχιστον ένα σπίτι. Οι δικοί μου δεν είχαν σπίτι στην Ελλάδα και ήταν και χωρισμένοι. Και θυμάμαι που της έλεγαν της μαμάς μου: δεν θα παντρέψεις ποτέ τα κορίτσια σου τώρα που χώρισες... Επειτα, δεν ξέρω, ίσως να μεγάλωσα σε μια εποχή που δεν υπήρχαν τα ιδιωτικά κανάλια και η νεολαία δεν καθόταν όλη την ώρα να βλέπει σαν υπνωτισμένη αυτά τα χαζά, τις Φάρμες και τα Big Brother...».
- Δεν νιώθετε ντροπή που εκθέτετε στα μάτια όλων τα δύσκολα νεανικά σας χρόνια;
«Τώρα τα λέω. Παλιά ντρεπόμουνα που ήμουνα φτωχιά, που οι γονείς μου ήταν χωρισμένοι, που δεν είχα προίκα. Ενα από τα μηνύματα του βιβλίου μου είναι ακριβώς αυτό: οτιδήποτε κι αν είσαι να μην ντρέπεσαι, φτάνει να είσαι τίμιος και ειλικρινής. Και σκέφτομαι ότι αν είχα γεννηθεί σε παλατάκι μπορεί και να ήμουν σήμερα καμία τελείως βαρεμένη και τεμπελίτσα».
- Υπάρχει μια αντίφαση στο βιβλίο σας. Από τη λέτε ότι παλέψατε σκληρά για να μην είστε «η διακοσμητική κούκλα της αίθουσας», από την άλλη όταν γίνατε διάσημη δεν διστάσατε να ποντάρετε στην ομορφιά σας.
«Δεν πόνταρα στην ομορφιά μου. Πρώτα πρώτα μεγάλωσα σε ένα περιβάλλον που ποτέ κανένας δεν μου είχε πει ότι είμαι όμορφη. Και ούτε ήμουν ένα από τα κορίτσια, που κυνηγούσαν τα αγόρια στο σχολείο. Μεγάλωσα ακούγοντας να με αποκαλούν "μαυροκέφαλη". Ετσι όταν έδωσα την πρώτη μου συνέντευξη και είδα ότι ο δημοσιογράφος έγραψε "είναι και όμορφη" σκέφτηκα ότι θα είναι μάλλον κάτι που κάνουν συνήθως οι δημοσιογράφοι. Αλλά το ξαναδιάβασα και το ξαναδιάβασα και μετά με επιλέξανε ως μία από τις δέκα πιο όμορφες της Σουηδίας και είπα: α, είναι τρελοί οι άνθρωποι... Για να είμαι, όμως, ειλικρινής πιστεύω ότι η εμφάνιση έχει κάποιο ρόλο όταν δουλεύεις στην τηλεόραση, γιατί δυστυχώς σε ανθρώπους που δεν είναι εμφανίσιμοι δεν δίνονται ευκαιρίες. Αλλο, όμως, entertainment και άλλο σοβαρή δημοσιογραφία».
Ποιες φεμινίστριες;
- Γράφετε, όμως, ότι αν η εμφάνισή σας μπορούσε να συμβάλλει στον αγώνα κατά του ρατσισμού θα ήσασταν διατεθειμένη να την επιστρατεύσετε.
«Από ένα σημείο και πέρα που με είχαν ζαλίσει σκέφτηκα το εξής: ή θα λέω συνέχεια "όχι" και θα αρνούμαι να συμμετέχω σε συνεντεύξεις και φωτογραφήσεις που εστιάζουν περισσότερο στην εικόνα μου ή θα θέτω τους όρους μου. Και οι όροι μου είναι 1) όχι σέξι φωτογραφήσεις, δεν βγάζω τίποτα από πάνω μου και 2) ορισμένα πράγματα θα μπουν οπωσδήποτε στο κομμάτι κι αυτά είναι τα θέματα δικαιοσύνης, ισότητας, ρατσισμού κ.λπ. Γιατί συναντούσα πολλούς άνδρες που μου έλεγαν: είμαστε Σουηδοί, δεν μας ενδιαφέρουν οι μετανάστες, αλλά βλέπουμε την εκπομπή σου επειδή μας αρέσεις. Και έλεγα: έστω κι έτσι, ένα τόσο δα μηνυματάκι εναντίον του ρατσισμού δεν θα καταφέρω να τους περάσω; Είμαι διατεθειμένη για να κάνω αυτά που θέλω να μην υπολογίζω το τι θα πουν για μένα. Πέρασα πρωτοχρονιά στο Playboy Mansion παρέα με τον Χιου Χέφνερ».
- Γιατί;
«Γιατί πιστεύω ότι από την στιγμή που υπάρχουν αυτά τα περιοδικά, αυτό το εμπόριο του γυναικείου σώματος εγώ, ως δημοσιογράφος και φεμινίστρια, πρέπει να ξέρω πώς γίνεται. Πήγα στο πάρτι μόνο για ανθρωπολογική παρατήρηση. Και ήταν πράγματικα γελοίο. Να φανταστείτε υπήρχαν κοπέλες ...ολόγυμνες. Ενώ οι άνδρες, διασημότητες σαν τον Μάικλ Κέιν και τους Back Street Boys, φορούσαν σμόκιν. Μην έρθει, λοιπόν, καμιά γυναίκα έπειτα από αυτό το αποδεικτικό στοιχείο για τη χαμηλή μας θέση και μου πει ότι δεν είναι φεμινίστρια ...Αλήθεια, μπορείτε να μου εξηγήσετε γιατί όταν λες στην Ελλάδα ότι είσαι φεμινίστρια τρομάζουν;».
Originally Posted by katwrimos
auto den simenei oti oloi oi alvanoi einai egklhmaties. 
