Συναίνεση στην Παιδεία ή εκλογές
Η στάση που θα τηρήσουν τα δύο μεγάλα κόμματα στην αναθεώρηση του άρθρου 16 θα καθορίσει πότε θα στηθούν οι κάλπες
Του Αλεξη Παπαχελα
Εκλογές με διακύβευμα τις αλλαγές στην παιδεία τον Ιούνιο ή εκλογές υπό κανονικές συνθηκες τον Οκτώβριο είναι τα δύο σενάρια που βρίσκονται αυτήν την ώρα πάνω στο γραφείο του πρωθυπουργού. Ο κ. Καραμανλής μελετάει τρόπους για να πετύχει τη συναίνεση του κ. Παπανδρέου στην ψήφιση του αρθρου 16 για τα μη κρατικά πανεπιστήμια, αλλά δεν αποκλείει τις εκλογές σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί αυτός ο στόχος και προκληθεί ανεξέλεγκτη κρίση.
Οσοι γνωρίζουν πώς σκέπτεται, δίνουν πιθανότητες 60% στον Οκτώβριο, κάτι λιγότερο από 40% στον Ιούνιο και ελάχιστες στο τέλος της τετραετίας. Οι ίδιοι ανθρωποι αποκλείουν εντελώς τον άμεσο ανασχηματισμό με το επιχείρημα πως θα προκαλούσε μεγάλες τριβές στην κοινοβουλευτική ομάδα χωρίς ουσιαστικά περιθώρια αλλαγών σε επίπεδο προσώπων. «Ο Καραμανλής δεν έχει σενάριο ανασχηματισμού και ό,τι αλλαγές κάνει, θα τις κάνει μετά τις εκλογές, αν τις κερδίσει», υπογράμμιζε κυβερνητικός αξιωματούχος.
Η κυβέρνηση θα επιδιώξει κατ' αρχήν τη συναίνεση στην ψήφιση του άρθρου 16 για την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων. Αν και θεωρείται δεδομένη η επί της αρχής υποστήριξη του αρχηγού της αξιωματικής ανιπολίτευσης, εκφράζονται φόβοι πως μπορεί κατά τη συζήτηση στην ολομέλεια της Βουλής να κάνει πίσω, πιεζόμενος από τον κ. Βενιζέλο και άλλα στελέχη του κόμματός του. Στην προσπάθεια για συναίνεση δεν θα πρέπει να αποκλεισθεί πάντως ούτε και η υιοθέτηση διατυπώσεων του ΠΑΣΟΚ για το άρθρο 16, ώστε να μην υπάρχει καμιά αμφιβολία πως οι διαφορές των δύο μεγάλων κομμάτων είναι ελάχιστες.
«Η κυβέρνηση θα μπορούσε να δεχθεί διατυπώσεις του κ. Παπανδρέου, μια και δεν είχε ποτέ ως στόχο την ίδρυση κερδοσκοπικών πανεπιστημίων, στόχος που είναι μάλλον ανέφικτος ούτως ή άλλως», σχολίαζε κυβερνητικό στέλεχος. Οι διαφορές στις διατυπώσεις των δύο κομμάτων μελετώνται επισταμένως και θεωρούνται ασήμαντες.
Η κυβέρνηση έχει κατά καιρούς μελετήσει και άλλες μεθοδεύσεις που θα μπορούσε να ακολουθήσει ώστε να αλλάξει το σκηνικό της ανώτατης παιδείας. Εχει, για παράδειγμα, συζητηθεί επανειλημμένα η άμεση εφαρμογή της κοινοτικής οδηγίας που επιβάλλει την αναγνώριση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων σχολών-franchise ξένων πανεπιστημίων στην Ελλάδα. Η εφαρμογή της θα καταστεί υποχρεωτική τον Σεπτεμβριο του 2007. «Αν εφαρμοσθεί άμεσα δεν θα υπάρχει πια καμιά διαφορά ανάμεσα στον απόφοιτο του δημόσιου πανεπιστημίου και της αντίστοιχης σχολής ενός βρετανικού πανεπιστημίου στην Αθήνα», τόνιζε κυβερνητικό στέλεχος και πρόσθετε ότι «πρακτικά αυτό σημαίνει πως οι αποφοιτοι και των δύο μπορούν να διεκδικήσουν με το πτυχίο τους μια θέση στο Δημόσιο».
Η αναγνώριση των πτυχίων
Η λύση της άμεσης εφαρμογής έχει κατ' αρχήν απορριφθεί, γιατί θα προκαλούσε τεράστιες αντιδράσεις, αλλά αποτελεί το βασικό επιχείρημα για την ψήφιση του άρθρου 16. «Αντιλαμβάνεσθε πως η άμεση εφαρμογή της οδηγίας θα οδηγούσε σε ντε φάκτο αναγνώριση ιδιωτικών πανεπιστημίων, αλλά τη θεωρούμε ύστατη λύση» σχολίαζε αξιωματούχος.
Το νομοσχέδιο για τις αλλαγές στην ανώτατη παιδεία είναι πάντως έτοιμο και οι επιλογές για την ψήφισή του είναι δύο. Η πρώτη προβλέπει, εφόσον σημειωθεί συναίνεση στο 16, να κατατεθεί και το πακέτο των μεταρρυθμίσεων στα ΑΕΙ μέσα στον Ιανουάριο, για να ψηφισθεί ώς τις αρχές Μαρτίου. Υπάρχει όμως ανησυχία πως μπορεί να προκληθούν καταλήψεις και να χαθεί η εξεταστική περίοδος του Φεβρουαρίου. Η δεύτερη επιλογή προβλέπει κατάθεση του νομοσχεδίου τον Μάρτιο, ώστε να ψηφισθεί μετά το Πάσχα. Αν οι κινητοποιήσεις που θα προκληθούν, είτε στη μία είτε στην άλλη περίπτωση, φτάσουν στο «σημείο μηδέν», την παράλυση της καθημερινής ζωής στην Αθήνα και ακραία φαινόμενα κινητοποιήσεων, ο κ.Καραμανλής θα πάει σε εκλογές. Το διακύβευμα θα είναι η παιδεία και το δίλημμα θα είναι «ψηφίστε με για να περάσω τις αλλαγές που θέλω ή επιλέξτε την επιστροφή στη δεκαετία του 1980». Οι μετρήσεις των δύο μεγάλων κομμάτων δείχνουν ότι ένα μεγάλο τμήμα της κοινής γνώμης τάσσεται υπέρ των μεταρρυθμίσεων στην παιδεία. Ο κ. Καραμανλής έχει άλλωστε επιλέξει την παιδεία για να κατοχυρώσει την ετικέτα του «μεταρρυθμιστή». «Το επιχείρημα θα είναι «θέλω να κάνω μία μεγάλη αλλαγή, αυτή στην παιδεία, όποιο και αν είναι το κόστος»» ανέφερε κυβερνητικό στέλεχος.Η προσπάθεια για την επίτευξη συναίνεσης θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τις εσωτερικές εξελίξεις στο ΠΑΣΟΚ. Ο κ. Παπανδρέου μοιάζει να έχει πάρει την απόφαση να ψηφίσει το άρθρο 16, αλλά συνεχίζει να βομβαρδίζεται από αντίθετες εισηγήσεις από τους κ.Βενιζέλο και Ευθυμίου και την κ. Διαμαντοπούλου, η οποία -παραδόξως- εμφανίζεται να υποστηρίζει πως μια τέτοια κίνηση του αρχηγού του ΠΑΣΟΚ θα είχε πολιτικό κόστος στην εκπαιδευτική κοινότητα και τους συνδικαλιστές. Ολα πάντως δείχνουν πως οι εκλογές είτε θα γίνουν σε συνθήκες πόλωσης και έντασης τον Ιούνιο είτε τον Οκτώβριο σε πιο χαλαρό κλίμα. Ο Ιούνιος προσφέρει σαφές διακύβευμα και θα συσπειρώσει τους οπαδούς της Ν.Δ. που φλερτάρουν με το ΛΑΟΣ.
Ο Οκτώβριος «πάει περισότερο στο στυλ» του κ. Καραμανλή, αλλά δίνει περισότερο χρόνο στον κ. Παπανδρέου να προχωρήσει στην ανασύνταξη του κόμματός του. Τις επόμενες εβδομάδες θα κριθούν τα πάντα, χωρίς κανείς να μπορεί να κάνει ακριβείς προβλέψεις, κυρίως σε ό,τι αφορά τη δυναμική που θα αναπτυχθεί στα πανεπιστημιακά αμφιθέατρα, στους δρόμους και κατά συνέπεια και στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ.