Ναρκωτικά, Αλλάχ και ψέματα

Του ΑΧΙΛΛΕΑ ΦΑΚΑΤΣΕΛΗ

Σε στάση στρατιωτικού χαιρετισμού, φορώντας πάντα τη μαύρη μάσκα του στο πρόσωπο, με άδειες φυσιγγιοθήκες, με ένα κινητό τηλέφωνο στην αριστερή τσέπη του χακί πουκάμισου και με ινδιάνικα χαϊμαλιά δεξιά, ο «σαμπκομαντάντε» Μάρκος, η ηγετική φυσιογνωμία των μεξικανών Ζαπατίστας και το πιο «μυθικό» σύμβολο της αντιπαγκοσμιοποίησης, έγινε πάλι την περασμένη εβδομάδα πρωτοσέλιδο πορτρέτο σε πολλές εφημερίδες του δυτικού ημισφαιρίου.

Ηταν η πιο πρόσφατη διαθέσιμη φωτογραφία του, τραβηγμένη τέλη Μαρτίου από κάποια ομιλία του σε μαθητές του Σαν Κριστομπάλ, μια και ο «υποδιοικητής» (ο Μάρκος αφήνει τον τίτλο του «διοικητή» στο λαό) μόνο σποραδικά απασχολεί την επικαιρότητα, από τη σύντομη εξέγερση του Ιανουαρίου 1994 και μετά.

Η φωτογραφία συνόδευε, δυστυχώς, την πιο ανησυχητική ειδησεογραφία των τελευταίων χρόνων για τις εξελίξεις στην επαρχία Τσιάπας όπου έχει συμφωνηθεί δεκαετής εκεχειρία. Σε έκτακτη ανακοίνωσή του ο Μάρκος καλούσε τους αντάρτες σε γενική επιφυλακή και έθετε τις περιοχές που ελέγχουν σε κόκκινο συναγερμό.

Με επτά αριθμημένες παραγράφους, η δραματική ανακοίνωση του υποδιοικητή Μάρκος κινητοποιούσε τους Ζαπατίστας με ισάριθμα μέτρα: Διακοπή λειτουργίας των γραφείων της αυτόνομης διακυβέρνησης στις κωμοπόλεις Οβεντίκ, Λα Ρεαλιδάδ, Μορέλια και Ρομπέρτο Μπάριος, κλείσιμο των στρατιωτικών διοικήσεων σε όλες τις αυτόνομες ανταρτικές ζαπατίστικες κοινότητες, επιστροφή όλων των στρατευμένων μελών του κινήματος «πίσω στα χαρακώματα», διακοπή των εκπομπών του «Radio Insurgente», του μικρού ραδιοσταθμού των ανταρτών, «της φωνής εκείνων που δεν έχουν φωνή», και την προτροπή προς τους ξένους που βρίσκονται στην Τσιάπας και υπηρετούν τη ζαπατίστικη εξέγερση να εγκαταλείψουν την περιοχή ή να παραμείνουν «με δική τους ευθύνη».

Αυτή η κινητοποίηση σχολιάστηκε από τα διεθνή πρακτορεία σαν κεραυνός εν αιθρία.

Για μια φορά ακόμη, εκείνο που ήταν προφανές για τους αντάρτες της Τσιάπας ήταν ακατανόητο για τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης...

Μια πρόσφατη «επιχείρηση αρετής» του μεξικανικού στρατού και της αστυνομίας στα χωριά Ταπιλούλα, Πουέμπλο Νουέβο και Ραγιό, που, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του υπουργείου Αμυνας είχε στόχο φυτείες μαριχουάνας, δεν θεωρήθηκε τόσο σημαντική ώστε να δικαιολογήσει την πολεμική κινητοποίηση των Ζαπατίστας.

Εξισλαμισμός στη ζούγκλα!

«Η κυβέρνηση κατηγόρησε με αυτό τον τρόπο τους αντάρτες ότι διακινούν ναρκωτικά, τη στιγμή που είναι γνωστό σε όλους ότι στις ζαπατίστικες κοινότητες απαγορεύεται ακόμη και η πώληση αλκοόλ», σχολίασε ο αρθρογράφος Λουίς Χερνάντες της εφημερίδας «La Jornada», δίνοντας το στίγμα των νέων συνθηκών στο πόλεμο κατά των Ζαπάτας που σχεδιάζεται με μεθόδους που χρησιμοποιούνται ήδη σε άλλες χώρες της λατινικής Αμερικής.

Τα ναρκωτικά, όμως, δεν είναι το μοναδικό στοιχείο που εισάγεται στην κρατική προπαγάνδα κατά των ανταρτών. Είναι και η σκιά της Αλ Κάιντα. Πρόσφατα δημοσιεύματα στο μεξικανικό τύπο ανέφεραν ότι οι νοτιοανατολικές εσχατιές της επικράτειας απειλούνται από τον εξισλαμισμό των ινδιάνων, που γίνεται από κάποιους προσηλυτισμένους Ζαπατίστας.

Τα δημοσιεύματα περί «μαζικού εξισλαμισμού» αφορούν στην πραγματικότητα τριακόσιους ινδιάνους Τζοτζίλ που καταγράφονται από τις αρχές ως «Ισλαμιστές Μάγια». Κι όμως αυτοί αρκούν για να στηρίζουν σχόλια περί «διείσδυσης μαχητών της Αλ Κάιντα στην Τσιάπας».

Ο Μάρκος εκπέμπει SOS. Με πρόσχημα την καλλιέργεια μαριχουάνας και τον εξισλαμισμό τριακοσίων Ινδιάνων η κυβέρνηση σχεδιάζει μεγάλη επιχείρηση εναντίον των Ζαπατίστας (πάνω).
Οι Ζαπατίστας επίμονα διαψεύδουν κάθε σχέση με εμπόριο ναρκωτικών και προσηλυτισμό, στοιχεία έτσι κι αλλιώς ξένα προς την παράδοσή τους. Πάγια θέση των Ζαπατίστας είναι η πλήρης αποστρατιωτικοποίηση της ζούγκλας μεταξύ Τσιάπας και Λος Αλτος, που θεωρείται η μεθόριος μεταξύ των αυτόνομων περιοχών και της μεξικανικής επικράτειας.

Πρόσφατα, πάντως, κι ενώ βρίσκονταν σε συνομιλίες με την κυβέρνηση του Βισέντε Φοξ, οι αντάρτες προειδοποίησαν ότι απειλούνται από παραστρατιωτικούς και από συντηρητικούς ινδιάνους που αναμειγνύονται με τους κατοίκους των αυτόνομων περιοχών και προκαλούν εντάσεις με πρόσχημα την ιδιοκτησία χωραφιών ή φυσικών πόρων στην πάμπτωχη Τσιάπας.

«Η ειρήνη βασιλεύει στη ζώνη Λος Αλτος - Τσιάπας», απαντά ο Λουίς Αλβάρες, τοπικός κρατικός επίτροπος, που δήλωσε έκπληξη για την επιφυλακή των Ζαπατίστας.

«Μόλις πριν από δύο ημέρες κλείσαμε ακόμη μια στρατιωτική βάση εκεί», πρόσθεσε ο Νολμπέρρτο Τσάμε, κυβερνήτης της Τσιάπας, κι εκείνος έκπληκτος για τις εξελίξεις.

Με λάτιν συνταγή

Αντίθετα, καθόλου έκπληκτοι δεν φάνηκαν οι Ζαπατίστας που κατέφυγαν στην επιφυλακή χωρίς την καθυστέρηση του 1997, όταν παραστρατιωτικές μονάδες διείσδυσαν στην Τσιάπας και δολοφόνησαν 45 χωρικούς.

Σήμερα, τα προσχήματα στήνονται κατά τα πρότυπα της αντι-ναρκωτικής και αντι-τρομοκρατικής πολιτικής που υλοποιείται ήδη στη λατινοαμερικανική περίπτωση, προετοιμάζοντας ίσως μια στρατιωτική επιχείρηση μεγάλης κλίμακας στην Τσιάπας.

Χωρίς πολιτικούς συμμάχους -ο Μάρκος κατηγόρησε ακόμη και τον αριστερό δήμαρχο της Πόλης του Μεξικού Ομπραδόρ ότι «προδίδει τις αρχές του αριστερού κινήματος»- οι Ζαπατίστας «υποχρεώνονται να ξαναπαίξουν μπάλα» σύμφωνα με το σχόλιο της «La Jornada». Και να ξαναστείλουν χαιρετίσματα στη διεθνή κοινή γνώμη, «από τα βουνά του μεξικάνικου νότου, για δημοκρατία, ελευθερία, δικαιοσύνη».